عمل لاپاروسکوپی چیست؟

عمل لاپاروسکوپی چیست؟

عمل لاپاروسکوپی یا پهلوبینی یکی از انواع جراحی های سرپایی است که در ناحیه شکم یا لگن انجام میگیرد. در حقیقت لاپاروسکوپی عملیاتی است که با استفاده از یک دوربین و برش هایی کوچک در ناحیه مربوطه انجام میگیرد. دراین مطلب درابره اینکه عمل لاپاروسکوپی چیست و تجهیزات پزشکی مرتبط با آن کدام هستند صحبت میکنیم.

این روش، از کم خطرترین جراحی های معمول است و چند مزیت نسبت به جراحی باز دارد. از مهمترین آنها میتوان به ایجاد شکاف های کوچک تر روی بدن نسبت به جراحی های بزرگ اشاره کرد. همچنین خونریزی کمتر و دوره بهبودی کوتاه تری دارد. عنصر اصلی این جراحی یک کابل تاری بلند است که امکان مشاهده و اثرگذاری بر روی ناحیه مورد نظر را به جراح میدهد.

به طور کلی عمل لاپاروسکوپی یک متد تشخیصی-درمانی است که جایگزین مناسبی برای عمل های تهاجمی و باز می باشد. این عمل با استفاده از وسیله باریکی به نام لاپاروسکوپ و از طریق شکاف های موچک روی یدن انجام میگیرد. امکان جراحی بدن ایجاد شکاف برای اعضایی مانند بینی وجود دارد.

   

نحوه انجام لاپاروسکوپی :

عمل لاپاروسکوپی با ایجاد یک یا دو برش محدود در سطح پوست شکم انجام میگیرد. دوربین از طریق لوله دستگاه به داخل بدن بیمار وارد میشود و پس از تابانده شدن نور سرد میتوان جراحی را انجام داد.

شکاف ها حدود یک سانت هستند و پس از عمل به زودی محو خواهند شد یا اثر کمی از آنها باقی میماند.

برای بیمارانی که باید تحت جراحی با شیوه لاپاراسکوپی قرار بگیرند، بیهوشی به صورت عمومی انجام میشود و بیمار کاملا به خواب میرود. به این ترتیب در طول جراحی درد حس نمیشود و یک سرم وریدی به بیمار تزریق میشود. ماده بیهوشی از این طریق وارد بدن بیمار میشود.

در مواردی جراحی با بی حس موضعی انجام میگیرد. بی حسی موضعی به این صورت است که بیمار بیدار است اما دردی را در طول عمل حس نمیکند.

برای انجام این عمل همانطور که گفته شد نیاز به ایجاد شکاف روی بدن بیمار است. به این جهت دو تا ۵ شکاف ایجاد میشود که ابزار جراحی از طریق آن وارد بدن بیمار شود.

پس از پایان جراحی شکم از گاز دی اکسید کربن خالی شده و ابزار از داخل شکم خارج میشوند. در آخر برش ها با پانسمان یا بخیه بسته میشود.

 

عوارض احتمالی لاپاراسکوپی 

این عمل ممکن است خطراتی مانند خون ریزی، عفونت یا آسیب به اندام های شکمی را به دنبال داشته باشد. اما احتمال این عوارض بسیار کم است و به طور کلی نسبت به عمل های باز خطر عفونت کمتری دارد. اما باید به طور کلی پس از عمل مراقبت های لازم را به جا آورد.

بیماران باید در صورت مشاهده علائمی مانند تب و لرز، عفونت، تهوع یا استفراغ، درد در ناحیه شکم یا عدم توانایی در ادرار کردن به پزشک مراجعه کنند.

به طور کلی در حین انجام لاپاروسکوپی به برخی اندام های بدن آسیب وارد میشود. زیرا با سوراخ شدن بافت های داخلی، خون و مایعات به دیگر قسمت های بدن انتقال می یابد. در این مورد میزان آسیب ها به تبحر پزشک جراح بستگی دارد.

 

چه زمانی باید عمل لاپاروسکوپی را انجام داد؟

روش لاپاروسکوپی را میتوان برای شکم، زانو و شانه نیز انجام داد. اما به طور کلی این عمل به دلائل زیر انجام گیرد.

برداشتن یا حذف اندام های دچار بیماری ( مانند کیسه صفرا یا آپاندیس)

حذف یا ترمیم قسمت های معینی از روده بزرگ یا معده (سیستم گوارش)

حذف یا ترمیم مثانه، میزنای یا حالب و کلیه ها (سیستم ادراری)

حذف یا ترمیم اندام های تولید مثل زنان ( مانند رحم و لوله های فالوپی)

بستن لوله های رحمی

اهدای کلیه از یک فرد به دیگری

روش های کاهش وزن مانند اسلیو یا بای پس

اصلاح فتق

مشاهده کبد و پانکراس به منظور بررسی وجود تومورهای سرطانی

مشاهده ی اندام های شکمی برای بررسی علائم بیماری هایی که تشخیص آن ها دشوار است (جراحی اکتشافی)

مشاهده ی تومور در شکم

بررسی منبع درد شکمی یا حذف بافت اسکار یا زخم

جست و جوی منبع خونریزی داخلی یا خون مردگی (چنانچه بیمار فشار خون طبیعی داشته باشد)

   

تجهیزات پزشکی لازم برای انجام لاپاروسکوپی

عمل لاپاروسکوپی طیف زیادی از جراحی را در بر میگیرد و به این ترتیبطیف گسترده ای ابزار و تجهیزات برای انجام آن نیاز است. برخی از این ابزار در جراحی های معمولی هم مورد استفاده است مانند قیچی، غربال گیر و لوله های مکش.

اما ابزارهای اختصاصی برای این عمل شامل موارد زیر است :

 

سوزن ورس

سوزن ورس برای وروود به حفره ی بطنی و تزریق گاز دی اکسید کربن برای ایجاد تورم در ناحیه شکم مورد استفاده قرار میگیرد. این سوزن در اندازه های مختلف به طول ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۰ میلیمتر عرضه میشود. همچنین انواع دائمی و یکبار مصرف دارد.

مدل های بلند تر برای بیماران با وزن بالاتر مورد استفاده قرار میگیرد.

این سوزن دارای لبه تیز و برنده است که پوست و فاسیا را به راحتی شکاف میدهد و وارد ححفره بطنی میشود. لبه دیگر آن کند است تا مانع از آسیب به دیگر اندام های بدن شود.

 

تروکار

تروکار از دو قسمت به نام های کانولا و ماندرن تشکیل شده که با توجه به نوع کاربرد در انواع هرمی، مخروطی، تیز و کند وجود دارد. برای عبور از فاسیا، عضله و صفاق از این ابزار استفاده میشود.

انواع مخروطی شکل این ابزار که دارای سر شش ضلعی هستند برای لاپاراسکوپی استفاده میشوند.

در تولید برخی از ماندرن ها، پوشش های محافظتی به کار گرفته میشود. این پوش برای جلوگیری از آسیب به اندام های داخلی در نظر گرفته میشود و بعد از خروج تجهیزات لازم برای عمل از بدن بیمار، ماندن از بدن بیمار خارج میشود. این ابزار دارای انواع دائمی و یکبار مصرف هستند و در طول ۵ تا ۲۰ سانت با قطر ۲ تا ۳۰ میلیمتر موجود می باشد.

برای انجام این عمل از ماندرن هایی با طول ۱۰ سانت و قطر ۵ تا ۱۰ میلیمتر استفاده میشود.

 

اندوسکوپ Rigid

اندوسکوپ ها دارای طول و قطر متفاوتی هستند و همچنین از زوایای مختلفی برخوردار هستند. این ابزار شامل یک Negative Lens در قسمت ابتدایی و یک Eyepiece Lens در قسمت انتهایی است. این ابزار بخش های مختلفی دارد که برای اتصال دوربین به کار میروند. به این بخش Eye Shield گفته میشود.

این بخش قابل اتصال به کابل نوری می باشد. قطر در نظر گرفته شده برای اندوسکوپ ها بین ۱.۹ تا ۱۰ میلیمتراست که در لاپاراسکوپی از قطرهای ۵ تا ۱۰ میلیمتر آن استفاده میشود. زوایای این ابزار نیز بین ۰ تا ۱۱۰ درجه است و بیشترین مصرف از زوایای ۰ تا ۳۰ درجه آن در لاپاراسکوپی استفاده میشوند.

قیچی

قیچی برای انجام عمل لاپاروسکوپی به تنهایی یا همراه الکتروکوتر و برای برش مورد استفاده قرار میگیرد. انواع قیچی های مورداستفاده برای این عمل عبارت است موارد زیر است :

قیچی متزنبام: لبه این قیچی دارای انحنای کمی است و از پرکابردترین قیچی های لاپاروسکوپی می باشد.

قیچی هوکی شکل: برای برش نخ بخیه و برش در ساختارهای توخالی و لوله‌ای کاربرد دارد.

قیچی مستقیم: این مدل دارای تیغه‌ی صاف می باشد و برای برش بافت استفاده میگردد.

میکروسیزر: همانطور که اسم این مدل مشخص است قیچی‌های ظریف صاف یا زاویه‌دار هستند که برای برش‌های دقیق از آنها استفاده می‌کنند.

کلیپ اپلایر یک نمونه از تجهیزات لاپاراسکوپی

از این وسیله برای بستن عروق و مجراها استفاده میشود و در اندازه های مختلف و به منظور استفاده در نواحی مختلف کاربرد دارد. کلیپ اپلایر پس از پایان جراحی در بدن باقی میماند و به این جهت از متریال قابل جذب و سازگار با بدن ساخته میشود. جنس این ابزار از تیتانیوم یا پلیمر (همولاک) است.