یورتروسکوپی
یورتروسکوپی روشی برای درمان انواع مشکلات مجاری ادرار (مثانه و حالب) است. در این روش اسکوپ کوچکی مثل تلسکوپ انعطاف پذیری وارد مجاری ادرار میشود تا سنگ کلیه را یافته و خارج کند. این کار توسط متخصص اورولوژی انجام میشود و به وسیله سبد ریزی از طریق مثانه به جالب پایینی میرود و سنگ را خارج میکند.
یورتروسکوپی یک جراحی سرپایی است و با قرار دادن استنت (لوله‌ای که در حالب قرار میگیرد تا آن را باز نگه دارد) یا بدون این لوله انجام میگیرد. این عمل معمولا یکساعت زمان میبرد. دستگاه یورتروسکوپ از تجهیزات پزشکی مهم و کاربردی در تشخیص و درمان این عارضه است.
بسته به مهارت و تجربه جراح میتوان از این دستگاه برای دفع سنگ مثانه استفاده کرد. تکه تکه کردن سنگ با استفاده از لیزر هلیوم یورتروسکوپی مطمئن تر از سنگ شکنی با امواج شاک ویو می باشد.
موارد استفاده از یورتروسکوپی
در صورتی که سنگ مثانه موجب درد کولیوی شود و از حالب خارج نگردد، بیمار باید تحت جراحی یورتروسکوپی قرار گیرد.
اندیکاسیون های مربوط به یورتروسکوپی برای سنگ شکن مثانه به شرح زیر هستند:
اگر سنگ بعد از مدتی (مثلا ۲ تا ۳ هفته) در مجاری ادرار قرار گرفته و رد نمیشود و موجب تورم کلیه ها گردد.
سنگ مثانه بسیار بزرگ باشد و به تنهایی و آسانی قابل دفع نیست. همچنین مانع از جریان دفع ادرار بشود.
سنگ موجب درد کولیک شود یا منجر به عفونت ادراری شده باشد.
وجود سنگ به بافت کلیه آسیب بزند و موجب خونریزی مداوم یا مکرر شود.
روش های تشخیص سنگ حالب
سنگ حالب به مرور بزرگ میشود و در سونوگرافی یا سی تی اسکن قابل تشخیص می باشد.
سنگهای کوچکتر از ۴ میلیمتر به احتمال ۹۰ درصد خود به خود دفع میشوند. اما سنگ های بزرگتر از ۷ میلیمتر تنها ده درصد احتمال دفع به صورت خود به خودی را دارند.
مزایای روش یورتروسکوپی
ابزارها و لوازم مورد نیاز برای انجام یورتروسکوپی در طول زمان بهبود یافته است و امروزه این دستگاه با فیبر نوری بهتر میتواند نمای داخلی بدن را نشان دهد.
حالب ساختار لوله ای نازکی دارد که کلیه ها را به مثانه وصل میکند. طول حالب حدود ۲۵ سانت است.
از این روش برای دفع سنگ حالب به صورت بسته استفاده میشود. پیش از این برای خارج کردن سنگ نیاز به جراحی بود. بیمار در عمل جراحی با ۱۲ تا ۱۴ سانتیمتر زخم روبرو بود و نیز به دوره بهبود به مدت یک هفته تا ده روزه داشت.
اما در روش یورتروسکوپی دوره نقاهت و بهبودی کوتاه است و عمل به طور کلی سرپایی انجام میشود. این روش معمولا با بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام میگیرد.
بعد از مشاوره پزشک و دریافت اطلاعت درباره سابقه پزشکی و داروهایی که مصرف میکنید، نوع بیهوشی مشخص خواهد شد.
جراحی دفع سنگ حالب چگونه انجام میشود؟
متخصص اورولوژی در مطب یا مرکز درمانی (بیمارستان) این جراحی را به صورت سرپایی انجام میدهد. برای برخی بیماران از ژل بیهوشی در اطراف دهانه مجرای ادراری استفاده میشود. برای برخی نیز از بی حس کننده موضعی استفاده میشود که به مجرای ادرار تزریق میشود.
برخی بیماران ممکن است به آرامبخش یا بیهوشی عومی نیاز داشته باشند. اغلب پزشک از داروهای آرامبخش و بیهوشی استفاده میکند.
برای تشخیص این مورد باید پرستار یا تکنسین یک سوزن وریدی را از طریق ورید در بازو یا دست بیمار تزریق کنند. سپس بیمار به خواب عمیقی فرو میرود تا آرام و راحت باشد.
علائم حیاتی در حالت بیهوشی مرتب چک میشود و تلاش میشود تا بیمار احساس راحتی و آرامش داشته باشد.
برای بیماران خانم لازم است که به پشت بخوابند و زانوها را بالا ببرند. اما برای مردان در حین عمل، بیمار باید در حالت نشسته یا دمر (خوابیده به پشت) باشد.
پس از تاثیر بی حس کننده، متخصص اورولوژی نوک مجرای یورتروسکوپی را از مجاری ادرار وارد مثانه میکند. یک مایع استریل از طریق یورتروسکوپ عبور داده میشود و آرام مثانه را پر میکند. به این ترتیب مثانه کش می آید تا جراح دید خوبی از دیواره مثانه داشته باشد.
اگر این روش تنها برای تشخیص بیماری باشد، معمولا بین ۱۵ دقیقه تا نیم ساعت تمام میشود. اما اگر پزشک این روش را برای دفع سنگ حالب انجام دهد، مدت زمان بیشتری لازم خواهد بود.
اگر حالب کوچک باشد، ممکن است یک استنت به مدت یک یا دو هفته در محل خود باقی بماند. سپس مراحل یورتروسکوپی در روز دیگری انجام میشود.
دوره بهبود این بیماری ۲۴ تا ۴۸ ساعت می باشد. بیمار ممکن است بعد از عمل در صورت ادرار احساس زوش کند. این حس دو تا سه روز بیشتر طول نخواهد کشید.
ممکن است پزشک برای کسین حالت سوزش دارو تجویز کند.
از عوارض دیگر این روش جراحی، خونریزی ادرار به مدت دو تا سه روز است که به زودی بهبود پیدا میکند.
اگر در مجاری ادرار شما استنت کار گذاشته شده باشد، مدت زمان بیشتری طول میشکد تا به حالت عادی باز گردید.
خطرات جراحی یورتروسکوپی
آسیب مجرای ادرار (حالب یا کلیه‌ها)
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
باریک شدن یا زخم شدن حالب یا مجرای ادرار
درد شکم
احساس سوزش یا درد هنگام دفع ادرار
عدم توانایی در ادرار کردن به دلیل تورم بافت‌های اطراف
