تکنولوژی اکسیژن ساز خانگی یا ونتیلاتور
تکنولوژی اکسیژن ساز خانگی یا ونتیلاتور در حقیقت اکسیژن مورد نیاز بیمار را تغلیظ میکند. این وسیله یکی از تجهیزات پزشکی خانگی است و بیمارانی که سطح اکسیژن خون (SPO2) آنها پایین است، به آن نیاز خواهند داشت. این دستگاه با تغلیظ کردن هوای محیط، اکسیژن مورد نیاز بیمار را به طور مستمر تامین میکند.
کار با اکسیژن ساز خانگی بسیار ساده است و نیاز به تخصص ندارد. فناوری به کار گرفته شده در ساخت این دستگاه PSA یا Pressure swing adsorption است که نقش اصلی را در ترکیبی به نام زئولیت بازی میکند. این فناوری ویژگی منحصر به فردی دارد.
ونتیلاتور با کمپرس کردن هوای محیط به مخازن زﺋولیت، نیتروژن موجود در هوا را جدا کرده و اکسیژن خالص مدیکال (پزشکی) را در اختیار بیمار قرار میدهد. این کار بر اساس اصل جذب سطحی نوسانی در فشار مشخص است.
هوای اتاقی که آنرا تنفس میکنیم، شامل ۷۸% نیتروژن و ۲۱% اکسیژن و ۱% گازهای دیگر است. اما بیمار با مشکلات تنفسی نیاز به دریافت اکسیژن خالص خواهد داشت.
پزشکان اغلب مقدار اکسسیژن مورد نیاز بیمار را با واحد لیتر در دقیقه، داخل نسخه بیمار تجویز میکنند.
انواع دستگاه اکسیژن ساز خانگی
اکسیژن ساز ثابت :
این مدل از ونتیلاتورها در چهار ظرفیت ۳، ۵، ۸ و ۱۰ لیتر در دقیقه تولید و عرضه میشوند. (منظور از ۳ یا ۵ لیتر در دقیقه، ماکزیمم حجم و فلوی تولیدی دستگاه اکسیژن ساز می باشد.)
تکنولوژی اکسیژن ساز خانگی یا ونتیلاتور، اکسیژن مورد نیاز بیمار به صورت پیوسته یا Continuous اکسیژن را تولید میکند. بیماران میتوانند از طریق سوند اکسیژن های بلند، از این دستگاه به راحتی در منزل استفاده کنند.
اکسیژن ساز قابل حمل (پرتابل) :
این مدل از دستگاه اکسیژن ساز برای استفاده در بیرون از منزل مناسب تر است. ونتیلاتور پرتابل در ظرفیت های ۲،۳ و ۵ لیتری در دقیقه تولید میشود اکسیژن مورد نیاز بیمار را به صورت سیستم Impuls تولید میکند.
در این سیستم از سنسورهای بسیار حساس فشار استفاده شده است که دم و بازدم بیمار را به خوبی تشخیص میدهد. به این ترتیب اکسیژن در زمان دم خارج و در زمان بازدم قطع میشود. این تکنیک مصرف انرژی را در دستگاه به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
تفاوت این دو دستگاه در اندازه، وزن و مجهز بودن به باتری شارژ داخلی است. مصرف انرژی برق دستگاه در صورت متصل بودن به برق شهری ۲۲۰ ولت و در حالت اتصال به شارژ فندکی اتومبیل ۱۲ ولت می باشد.
موارد استفاده از دستگاه اکسیژن ساز
استفاده از تکنولوژی اکسیژن ساز خانگی یا ونتیلاتور عموما برای بیماران با مشکلات تنفسی تجویز میشود. بیمارانی که از مشکلات قلبی، ریوی و سایر بیماری های تنفسی رنج میبرند باید از اکسیژن ساز استفاده کنند. استفاده از این دستگاه در منزل، مراکز درمانی و بیمارستان ها رایج و ضروری است.
به طور کلی بیمارانی که سطح اکسیژن خون آنها پایین است و نیاز ضروری به استفاده از این دستگاه خواهند داشت. اکسیژن گاز اساسی مورد نیاز بدن است و تا ۲۱% در هوای اطراف ما وجود دارد. بدن برای سلامت به این گاز نیاز دارد و در صورتی که خود قادر به دریافت و تامین اکسیژن نباشد باید از دستگاه ونتیلاتور استفاده کرد.
ساعات استفاده از دستگاه توسط پزشک تعیین میشود و معمولا بین ۱ تا ۲۴ ساعت می باشد. در صورت صلاح دید و تجویز پزشک استفاده از این دستگاه را به تعویق نیاندازید.
اجزای دستگاه اکسیژن ساز
فیلترها
فیلتر اول از جنس پلی اورتان یا همان ابر صنعتی است که وظیفه جذب گرد و غبار موجود در هوا را دارد. این فیلتر قابل شست و شو است و باید هفته ای یکبار با آب معمولی آن را شست وشو داد.
فیلتر دوم از جنس کاغذی است و به نام هپا نامیده میشود. اندازه و شکل این فیلتر متفاوت است و بستگی به برند دستگاه دارد. زمان تعویض این فیلتر نیز بسته به برند آن متفاوت است.
فیلتر سوم یا فیلتر خروجی آتی باکتریال است و باکتری های محیط و ذرات میکرونی را حذف میکند. به این ترتیب اکسیژن دریافتی بیمار سالم و مدیکال خواهد بود.
کمپرسور هوا
کمپرسور کار مکش هوای محیط را به درون دستگاه انجام میدهد و سپس آن را فشرده سازی مینماید. کمپرسور دستگاه اکسیژن ساز از نوع خشک یا Oil Free است.
هوای مکیده شده توسط دستگاه پس از مکش وارد کمپرسور میشود و سپس تحت فشار مشخصی وارد سیلندرهای زئولیت میگردد.
صدای تولید شده توسط دستگاه به دلیل عملکرد کمپرسور است. تکنولوژی اکسیژن ساز خانگی یا ونتیلاتور به گونه ای است که صدای دستگاه با روش هایی مانند درون باکس قرار دادن کمپرسور و یا سوار کردن آن بر روی فنر صدای تولید شده توسط آن کاهش یابد. قرار دادن کمپرسور داخل جعبه اما از عمر کمپرسور میکاهد.
دریچه متحرک یا شیربرقی
این شیر دارای دریچه چهار مسیره است و رابط بین کمپرسور با سیلندرهای زئولیت می باشد. هوای ورودی از این طریق به سیلندر زئولیت میرسد و از طرف دیگر توسط شیر برقی، نیتروژن از سلیلندرها خارج میشود. چون اینشیر دائما بین دو سیلندر زئولیت در حال حرکت است به آن دریچه متحرک میگویند.
۴- سیلندرهای زﺋولیت در حقیقت دو سیلندر پر شده از گرانول های زئولیت هستند. این سیلندرها وظیفه تخلیص گاز اکسیژن را دارند. این کار با روش نوسانات جذب سطحی انجام میشود. ابتدا گاز نیتروژن جذب شده و سپس از بین تخلخل های خود سیلندر زئولیت عبور میکند.
بعد از اشباع شدن گرانول ها از زئولیت تلخیص اکسیژن متوقف میشود. سپس در ستون دیگر همین کار ادامه خواهد یافت. دستگاه شروع به خار کردن گاز نیتروژن میکند و مجددا فرآیند تخلیص توسط سیلندر زئولیت آغاز میشود.
مخزن اکسیژن
پس از تلخیص گاز اکسیژن و خارج شدن آن از سیلندرها، اکسیزن در مخزنی به نام مخزن اکسیژن ذخیره میشود. اینجا فشار اکسیژن توسط رگلاتور تنظیم شده و به سمت خروجی دستگاه هدایت خواهد شد.
فلومتر
فلومتر شبیه به یک خط کش مندرج می باشد و برحسب لیتر درچه بندی شده است. وظیفه تنظیم گاز اکسیژن خروجی دستگاه با فلومتر است. این قطعخ در قسمت خروجی دستگاه نصب شده و با چرخاندن ان میتوان شیر را به راحتی تنظیم کرد.
توجه داشته باشید شیر فلومتر در زمان کار با دستگاه اکسیژن ساز نباید زیاد شود تا توپک داخل آن از خط قرمز بالای درجه بندی عبور نکند.
لیوان مرطوب کننده
لیوان مرطوب کننده در قسمت خروجی دستگاه قرار دارد تا اکسیژن خروجی را مرطوب کند. مقدار آب مورد نیاز به این منظور روی دستگاه مشخص شده است و نباید بیشتر یا کمتر از آن مقدار باشد.
آب مورد استفاده دستگاه برای لیوان مرطوب کننده از آب مقطر یا آب خارج شده از دستگاه تصفیه خانگی به دست می آید. هفته ای یکبار باید این لیوان جرم زدایی شود و یا توسط سوزن سوراخ های آن را باز کنید.
بهتر است آب لیوان مرطوب کننده هر روز یا دو روز یکبار تعویض شود.
