دستگاه اسپکت

دستگاه اسپکت از تجهیزات پزشکی مورد استفاده در علوم تشخیصی است. این روش در فیزیک پزشکی و به ویژه پزشکی هسته ای، کاربرد تحقیقاتی و روزمره زیادی دارد. این سک روش مقطع نگاری یا توموگرافی تک فوتونی است و در آن از رادیوایزوتوپ هایی استفاده میشود که ذارت گاما را از خود ساطع مینماید.

از دستگاه هایی که این کاربرد را دارند دوربین گاما یا دوربین انگر می باشد. امروزه این روش در بیمارستان ها و همچنین در آنکولوژی کاربرد وسیعی دارد.

کاربرد اسپکت

با استفاده از دستگاه اسپکت میتوان تصاویر سه بعدی از عملکرد یک بافت یا ارگان مغز یا قلب به دست آورد.

این دستگاه با استفاده از یک ماده با نیمه عمر کم، به ترکیب شیمیایی خاصی تبدیل میشود. این ماده در بافت های خاصی از بدن و به نسبت فعالیت این بخش جذب خون میشود. سپس به طور مثال توسط سلول های مغزی که مصرف کننده اصلی این نوع قند هستند، جذب میشود و بیشترین میزان تشعشع از این نواحی صورت میگیرد.

بیشترین کاربرد این روش برای تشخیص یا نظارت بر اختلالات مغزی، مشکلات قلبی و اختلالات استخوانی می باشد. اسکن اسپکت میتواند در تعیین محدوده ای از مغز را که تحت تاثیر دمانس، گرفتگی رگ های خونی، تشنج، صرع و جراحت سر را نشان دهد.

همچنین مشکلات قلبی با این روش قابل تشخیص هستند. ردیاب رادیواکتیو این دستگاه، مسیر جریان خون را قابل مشاهده میکند و گرفتگی عروق کرونر و کاهش راندمان پمپ قلب نیز با این روش قابل تشخیص خواهد بود.

شریان هایی که عضله قلب را تغذیه میکنند، اگر دچار گرفتگی یا تنگی باشند میتوانند قسمت های از عضله قلب که توسط این شریان ها تغذیه میشوند را از بین ببرند. همچنین اسکن اسپکت می تواند میزان پرشدگی حفره های قلب را حین انقباضات نشان دهد.

اختلالات استخوانی نیز با این روش قابل تشخیص هستند. مناطقی از استخوان که در حال بهبودی هستند یا سرطان در آنها رو به پیشرفت می باشد، با اسکن SPECT روشن تر میشوند. این روش میتواند به تشخیص شکستگی های استخوانی نیز کمک کند.

اجزای دستگاه SPECT

تخت برای درازکشیدن بیمار در زمان تصویربرداری

یک فضای تونل شکل که هد دستگاه در آن قرار دارد.

داخل هد دستگاه اجزایی از جمله دوربین و آشکارساز وجود دارند. این اجزا کار دریافت پرتوهای گاما و تبدیل آن به تصویر را انجام میدهند.

هد دستگاه به صورت خودکار در زاوایای مختلف به دور بیمار گردش میکند و تصاویر متعددی را برداشت میکند.

دستگاه SPECT به جمع آوری اطلاعات از بدن بیمار توسط پرتوهای ساطع شده میپردازد و این کار در جهات مختلف انجام میگیرد.

خطرات احتمالی SPECT

به طور کلی انجام اسپکت خطری برای بدن ندارد و مقدار بسیار کمی از مواد رادیواکتیو در این روش برای تصویربرداری استفاده میشوند.

مقدار دز تزریق شونده به بدن بیمار براساس استاندارهای بین المللی حفاظت در برابر اشعه برای یک انسان بالغ در مدت زمان مشخصی انجام میشود. دریافت این ماده برای بافت های بدن مشکلی ایجاد نمیکند و با رعایت استانداردهای تصویربرداری، آسیبی به بدن نمیرسد.

به طور کلی این روش تصویربرداری بی خطر است. اما تزریق ماده ردیاب ممکن است خونریزی، درد یا تورم را به همراه داشته باشد. همچنین واکنش آلرژیک به این ماده نادر است. به این جهت استفاده از این روش برای زنان باردار یا شیرده میتواند خطرزا باشد.