دستگاه بای پس قلب چیست؟
دستگاه بای پس قلب یا ماشین قلب و ریه از
تجهیزات پزشکی است که گردش خون مکانیکی قلب و ریه به وسیله آن فراهم میشود.
خون در بدن کار رساندن اکسیژن و مواد مغذی را انجام میدهد. موادی مانند گلوکز به وسیله خون به بافت ها میرسد. مواد زائد مثل دیاکسیدکربن و اسید لاکتیک نیز از طریق خون دفع میشوند. خون این مواد را از بافت های بدن میگیرد و به این ترتیب از بدن در برابر میکروارگانیسم ها دفاع میکند. خون به وسیله پمپاژ قلب به قسمت های مختلف بدن متقل میشود.
زمانی که عروق کرونری مسدود میشوند، مسیر جریان خون تنگ یا منحرف میگردد و خون رسانی به قلب عادی نخواهد بود. در این شرایط خطر مرگ وجود دارد و بیمار باید مورد عمل بای پس قرار گیرد.
بای پس عروق کرونری یک روش جراحی است که در آن مسیر جریان خون که منحرف یا مسدود شده، به مسیر جدیدی هدایت میشود تا خون رسانی به وضعیت قبلی خود باز گردد.
در حقیقت با ایجاد یک مسیر جدید در قلب خون رسانی بهبود بخشیده میشود. جراح عروق، رگ را از قسمتی دیگر از بدن (مثلا پاها) برداشته و در محل مورد نظر در قلب قرار میدهد. این کار کمک میکند تا خون مجددا در عضله قلب جریان یابد و خون و اکسیژن دوباره به قلب برسد.
عملکرد دستگاه بای پس قلب و ریه چگونه است؟
دستگاه بای پس قلب دارای تلمبه هایی است که خون را به درون لوله ها میمکد و ضربات وارده به سلول های خونی و گویچه ها را به حداقل میرساند. سپس خون وارد دستگاهی میشود و به صورت لایه نازکی روی صفحات متعدد پخش خواهد شد. این کار کمک میکند تا خون با اکسیژن در تماس باشد.
این قسمت دستگاه را در اصطلاح اکسیژناتور میگویند.
ابتدا تلمبه و لوله های پلی اتیلن استریل با یکدیگر تشکیل مدار میدهند و توسط ۲ یا ۳ لیتر خون هپارینه پر میشوند. سپس دستگاه شروع به کار میکند.
عملکرد دستگاه به این صورت است که کانولایی که دارای دهانه گشاد و دیواره نازکی است، به ابتدای آئورت یا شریان فمورال چپ متصل میشود و با در نظر گرفتن ECG و EEG در بیمار، همچنین وضع قلب و جریان عصبی سلول های مغزی، اقدام به توراکوتومی می نماید.
به این ترتیب نیمه راست قلب باز میشود و کانولای مخصوص وارد دهلیز میگردد. در این زمان مدار مسدود تلمبه را قطع میشود. یک سر لوله به کانولای دهلیز و سر دیگر آن به آئورت یا شریان فمورال متصل است.
در همین زمان با وارد نمودن هپارین خون بیمار هپارینه میگردد. بعد از آن پمپ دستگاه به کار میافتد و با بستن یا کلمپ مخصوص به دهلیز راست مانع از ورود خون به قلب خواهد شد.
خون از طریق آئورت به تمام قسمت های بدن میرسد و اگر قرار باشد آئورت ترمیم یا تعویض شود، این کار با استفاده از دستگاه مخصوص خون شریانی انجام میگیرد و خون شریانی به طور مستقیم وارد سوراخ های عروق کرونری میگردد.
موارد کاربرد دستگاه بای پس قلب
ماشین قلب و ریه سیستمی است که گردش خون، اکسیژن رسانی و فیلتراسیون خون را به عنوان جانشین موقت در بدن انجام میدهد. این دستگاه اغلب در عمل جراحی قلب باز مثل پیوند رگ کرونری یا جاگذاری دریچه های مختلف قلب به کار گرفته میشود. این جراحی ها نیازمند عمل بدون خونریزی هستند و از این رو دستگاه بای پس قلب در آنها به کار گرفته میشود.
در برخی موارد نیز این دستگاه ها برای اکسِژن رسانی به بیماران با سندرم وقفه تنفسی یا دارای عملکرد تنفسی ناقص به کار گرفته میشود. این عوارض ناشی از پنومونی یا استنشاق دود هستند و دستگاه برای اکسیژن رسانی غشایی فوق مادی در آنان مورد استفاده قرار میگیرد.
اجزای دستگاه بای پس قلبی و ریوی
پمپ شریانی
پمپ برگشتی شریانی
یک یا دو پمپ مکش
پمپ هواگیر شریانی
پمپ قلبی
یک واحد برگشتی
اجزای تصفیه این دستگاه نیز شامل مبادله کننده گرمایی اکسیژن، اندوخته کننده برشهای قلبی، فیلترهای خونی و همینطور لوله ها می باشد.
شیوه تزریق، داخل سیاهرگی و یا تزریق مستقیم داخل دهلیز راست است که این عمل برای جلوگیری از لخته شدن خون در حال گردش در دستگاه قلبی ریوی انجام میشود.
