دنبال چیزی میگردید ؟
جستجو

روش های استریل نمودن ابزار پزشکی

روش های استریل نمودن ابزار پزشکی

روش های استریل نمودن ابزار پزشکی

استریل کردن روشی برای ضدعفونی کردن و تمیز کردن ابزار و تجهیزات پزشکی است. این کار موجب افزایش دقت و جلوگیری از شیوع ویروس ها و باکتری ها در محیط های بیمارستانی و پزشکی میشود. استریل کردن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و روش های مختلفی برای انجام آن وجود دارد.

 

استریل کردن چیست؟

استریل کردن به مجموعه روش هایی گفته میشود در نهایت منجر به از بین رفتن میکروارگانیسم ها (قارچ ها، باکتری ها) و عوامل انتقال دهنده آنها مثل هاگ و اسپور از محیط میگردد.

 استریل سازی به روش های مختلف و برای مقاصد مختلفی انجام میگیرد. هدف از استریل نمودن میتواند پاکسازی محیط یا تجهیزات آزمایشگاهی از آلودگی ها باشد.

اما استریل کردن با ضدعفونی کردن تفاوت دارد و معمولا برای از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا، باید ضوعفونی انجام گیرد. اما در استریل کردن تمام میکرو ارگانیسم ها (اعم از بیماری زا و غیر بیماری زا) از بین میروند. از استریل کردن در اعمال جراحی و سایر فعالیت های پزشکی استفاده میشود.

  استریل کردن با گرمای خشک - روش های استریل نمودن ابزار پزشکی  

رو‌ش‌های مختلف استریل کردن

در آزمایشگاه ها براساس نوع ماده یا سطح مورد نظر که باید استریل شود، روش های متفاوتی به کار گرفته میشود. در ادامه این روش ها ذکر شده اند :

استریل کردن گرمایی

استریل کردن با مواد شیمیایی

استریل کردن با تابش

استریل کردن با ایجاد فشار زیاد

استریل کردن به وسیله فیلتراسیون

 

استریل کردن گرمایی           

استریل کردن با روش گرمایی از رایج ترین روش های از بین بردن میکروب های موجود در ماده یا سطح می باشد. میزان استریل کردن با این روش به میزان دما و مدت زمان گرمایش مورد استفاده بستگی دارد. روش های گرمایی برای استریل کردن به این ترتیب به صورت زیر دسته بندی میشوند:

گرمای مرطوب یا بخار:

در اکثر آزمایشگاه ها، استریل نمودن با بخار به طور گسترده مورد استفاده می باشد و اساس کار آن دستگاه اتوکلاو است.

روش گرمای مرطوب بخار، کلیه میکروب ها، اسپورهای باکتریایی و ویروس‌ها را از بین میبرد و غیر فعال میکند. اتوکلاو با استفاده از هیدرولیز و انعقاد پروتئین های سلولی، میکروب ها را از بین میبرد.

استریل سازی در صورت وجود بخار آب با دمای بالا و تحت فشار انجام میگیرد که گرمای شدید ناشی از بخار آب می باشد.

اتوکلاو ها از بخار گرم شده ۱۲۱ تا ۱۳۴ درجه سانتی گراد استفاده میکنند. بخار تحت فشار دارای گرمای نهان زیادی است که در ۱۰۰ درجه سانتیگراد ۷ برابر بیشتر آب را در همان درجه حرارت نگه میدارد.

اتوکلاو را میتوان با زودپزهای معمولی مورد استفاده در منزل مقایسه کرد. تنها تفاوت آنها در این است که زودپز تقریبا تمام هوا را قبل از شروع فرآیند گرم شدن از اتوکلاو خارج میکند. سایر روش های استریل کردن گرمای مرطوب شامل جوشاندن و پاستوریزاسیون هستند.

   

استریل کردن با گرمای خشک:

در این روش نمونه های حاوی باکتری در معرض حرارت بالا قرار میگیرند. شعله ور شدن برای ابزارهای آزمایشگاهی فلزی مثل سوزن و انواع تیغ یا چاقوهای جراحی و … استفاده میشود.

سوزاندن و استفاده از گرما با حرارت بالا برای استریل نمودن حلقه های تلقیح مورد استفاده در کشت میکروبی به کار گرفته میشود.

انتهای فلزی حلقه، با قرار گیری روی شعله داغ و قرمز میشود و تمام میکرو ارگانیسم های موجود در آن از بین میروند.

اجاق گاز و آون برای استریل نمودن موادخشک مثل پودرها، برخی ابزارهای فلزی، ظروف شیشه ای و … گزینه مناسبی است.

    فیلتراسیون - روش های استریل نمودن ابزار پزشکی  

فیلتراسیون:

از دیگر روش های استریل نمودن ابزار پزشکی فیلترکردن است. فیلتر کردن یا تصفیه کردن برای محلول های به کار گرفته میشود و بدون گرم کردن آنها را میتوان استریل نمود.

فیلترها دارای منافذ بسیار ریزی هستند که امکان عبور تمام میکروارگانیسم ها از آن وجود دارد. منافذ این فیلترها دارای قطر ۰.۲ میکرومتر است و برای از بین بردن باکتری ها از آن استفاده میشود.

فیلترهای غشایی از فیلترهای سنتزی یا شمعی برای این کار مورد استفاده هستند و ویروس ها و فاژها را نمیتوان با این روش از بین برد. زیرا بسیار کوچکتر از باکتری ها هستند.

  استریلیزاسیون با پرتوی پرقدرت - روش های استریل نمودن ابزار پزشکی  

استریلیزاسیون با پرتوی پرقدرت:

در این روش مواد بسته بندی شده در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش، اشعه X یا اشعه گاما قرار میگیرند. تفاوت اصلی بین انواع پرتوهای مختلف شامل میزان نفوذ آنها و در نتیجه اثربخشی آنها میشود.

پرتوهای اشعه ماوراء بنفش نفوذ بسیار کمی دارد و در نتیجه دارای اثربخش کمی نیز می باشد. این پرتوها نسبتا بی خطر هستند و میتوان از آنها برای استریل نمودن مناطق کوچک استفاده نمود.

پرتوی گاما و اشعه گاما قدرت نفوذ بیشتری دارند و به این جهت از آنها برای استریل نمودن مناطق وسیع تر میتوان استفاده کرد.

به طور کلی استفاده از پرتوها خطر زیادی دارد و در حین کار باید نکات ایمنی را رعایت نمود.

تابش اشعه ماوراء بنفش به طورمعمول برای استریل نمودن فضای داخل کابینت ها و ورک استیشن های ایمنی بیولوژیکی در حین کار استفاده میشود.

اشعه ایکس برای استریل نمودن بسته های بزرگ و پالت وسائل پزشکی مورد استفاده می باشد.

اشعه گاما نیز برای استریل کردن تجهیزات پزشکی یکبار مصرف مثل سرنگ، سوزن، کانول و مجموعه‌های IV و مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد.

    استریل کردن به روش شیمیایی - روش های استریل نمودن ابزار پزشکی  

استریل کردن به روش شیمیایی:

استریل کردن با استفاده از گرماف همیشه راه مناسبی برای از بین بردن میکروب ها نیست زیرا ممکن است به موادی که مورد ضدعفونی قرار میگیرند، آسیب برساند. در این حالت بهتر است روش های شیمایی مورد استفاده قرار بگیرند.

روش های شیمیایی شامل استفاده از مایعات مضر و گازهای سمی بدون تاثیرگذاری بر مواد می باشد. استریلیزاسیون با گازهای شیمیایی به اندازه کافی موثر است. زیرا مقل بخار میتواند به سرعت در مواد و وسائل نفوذ نماید. اما خطر این روش در استفاده از گازها به دلیل احتمال انفجار می باشد.

گازهای مورد استفاده برای استریلیزاسیون ترکیبی از اتیلن اکسید و دی اکسید کربن می باشد. در این روش دی اکسید کربن اضافه میشود تا احتمال انفجار به حداقل برسد.

گزینه دیگری که اکثر مواد الی را اکسیده میکند، گاز ازن است. پراکسید هیدروژن، دی اکسید نیتروژن، محلول‌های گلوتارآلدئید و فرمالدئید، فتالالدهید و اسید پراستریک نیز نمونه‌های دیگری از مواد شیمیایی مورد استفاده در استریل کردن هستند.

اتانول و ایندول پروپیونیک اسید در از بین بردن سلول‌های میکروبی موثر هستند، اما هیچ تاثیری در از بین بردن اسپورها ندارند.

نوشته های مرتبط
Call Now Buttonتماس با افرا طب