رادیولوژی پرتابل
دستگاه رادیولوژی | رادیولوژی پرتابلرادیولوژی پرتابل یا تصویربرداری پزشکی، با استفاده از انرژی تابشی به تشخیص و درمان بیماری‌ها می‌پردازد. با استفاده از علم رادیولوژی، پزشکان می‌توانند آنچه در بدن رخ می‌دهد را به خوبی ببینند و درک کنند.
قبل از ظهور علم رادیولوژی، تشخیص بیماری‌ها صرفا با معاینه بیمار و در نظر گرفتن علائم بیماری انجام می‌گرفت. در حقیقت پزشکان هیچ دسترسی به اطلاعات اندام‌های داخلی بیمار نداشتند و تنها با تشریح جسد می‌توانستند اندام‌های داخل بدن را مورد بررسی قرار دهند. این دستگاه از تجهیزات پزشکی بیمارستانی است که به تشخیص تخصصی بیماری ها کمک زیادی میکند.
رادیولوژی یک تخصص پزشکی است که با استفاده از اشعه ایکس، امواج فراصوت، امواج یونیزان و یا میدان مغناظیسی به ایجاد تصاویری از اندام‌های داخل بدن می‌پردازد. هدف رادیولوژی، تشخیص مشکلات داخل بدن و جلوگیری از صدمات بیشتر به بیمار است.
رادیولوژی باعث می‌شود تا پزشکان بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر به تشخیص بیماری دست یابند. رادیولوژی به سه شاخه گسترده رادیولوژی تشخیصی، رادیولوژی مداخله‌ای و رادیولوژی انکولوژی تقسیم می‌شود.
رادیولوژی تشخیصی
در رادیولوژی تشخیصی، تصویربرداری از اندام‌ها و سیستم‌های داخل بدن انجام می‌گیرد. تصویربرداری از سیستم مغز و اعصاب، سیستم عضلانی – اسکلتی، قفسه سینه، کلیه، کبد و… به کمک رادیولوژی تشخیصی انجام می‌گیرد. این تصاویر به پزشکان در تشخیص انواع بیماری‌ها، کمک شایانی می‌کنند.
رادیولوژی مداخله ای
در رادیولوژی مداخله‌ای، رادیولوژیست با کمک تصاویر حاصل از رادیولوژی تشخیصی به پشتیبانی از عمل‌های جراحی می‌پردازند. از این روش در درمان بیماری‌هایی نظیر فیبروم‌های رحمی، واریس و… استفاده می‌شود.
پزشکان و رادیولوژیست‌ها با استفاده از رادیولوژی مداخله‌ای، تحت هدایت تصویربرداری به اعمال جراحی می‌پردازند. با این روش، میزان آسیب به بیمار و مدت زمان بستری وی به حداقل می‌رسد.
رادیولوژی انکولوژی
متخصصان انکولوژی از رادیولوژی برای معالجه سرطان استفاده می‌کنند. در این روش از پرتودرمانی (رادیوتراپی) با انرژی بالا، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. رادیولوژی انکولوژی به کاهش علائم سرطان کمک میکند و در مواردی آن را به طور کامل درمان میکند.
کاربرد رادیولوژی پورتابل یا سیار چیست؟
رادیولوژی پورتابل در مواردی که امکان حمل و نقل بیمار به اتاق رادیولوژی مقدور نباشد، به کار گرفته می‌شود. برای رادیولوژی پورتابل از تجهیزاتی که قابلیت حمل داشته باشند، استفاده می‌شود. دستگاه‌های تصویربرداری پورتابل در دو نوع رادیوگرافی و سونوگرافی موجود هستند. از این تجهیزات در مکان‌های مختلف مانند اتاق بیمار، اتاق ریکاوری، بخش مراقبت‌های ویژه، درمانگاه‌های کوچک، بیمارستان‌های دور افتاده یا بیمارستان‌های صحرایی و حتی در حیاط بیمارستان نیز استفاده می‌شود.
برخی از دستگاه‌های پورتابل تصویربرداری، به قدری کوچک هستند که یک فرد به راحتی می‌تواند آنها را حمل کند. از این دستگاه‌ها در آمبولانس‌ها، محل حادثه، منزل بیمار و … استفاده می‌شود. برای انجام رادیوگرافی پورتابل باید به فاصله تیوب دستگاه تا کلیشه یا کاست تصویربرداری که در پشت بدن بیمار قرار می‌گیرد، دقت شود. در رادیوگرافی سیار، فاصله استاندارد تیوب تا گیرنده تصویر، ۱۰۰ سانتی‌متر (معادل ۴۰ اینچ) است.
برای پوزیشن‌دهی به بیمار و آماده‌سازی کاست تصویربرداری، بیمار نباید حالت خوابیده داشته باشد. برای بلند کردن بیمار بهتر است از یک فرد دیگر نیز کمک گرفته شود. زمان رادیوگرافی باید پوزیشن بیمار به صورت عمود بر جهت آند تیوب اشعه ایکس دستگاه باشد.
بهترین روش برای جلوگیری از بروز خطرات ناشی از تابش اشعه ایکس، استفاده از پاراوان سربی است. همچنین توصیه می‌شود تا از شیلد سربی، دستکش سربی، تیروئیدبند و عینک سربی در پشت پاراوان سربی استفاده شود.
سونوگرافی یک روش تصویربرداری کاملا بی‌خطر است زیرا در سونوگرافی از امواج فراصوت برای ایجاد تصاویر داخل بدن، استفاده می‌شود. در نتیجه برای استفاده از دستگاه‌های سونوگرافی پورتابل نیز به هیچ شیلدی نیاز نیست. در سونوگرافی پورتابل همانند سونوگرافی معمولی، ابتدا پزشک مقداری ژل سونوگرافی را روی بدن بیمار پخش میکند و سپس پروب دستگاه را بر روی آن فشار می‌دهد.
انواع رادیولوژی تشخیصی و کاربردهای آنها در پزشکی
رادیولوژی تشخیصی مجموعه‌ای از روش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی در پزشکی است که برای شناسایی و نظارت بر بیماری‌ها استفاده می‌شود. رادیولوژی تشخیصی شاخه‌های مختلفی مانند رادیوگرافی، سونوگرافی، ماموگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و پزشکی هسته‌ای دارد.
رادیوگرافی
رادیوگرافی یا عکس‌برداری برای تصویربرداری از بخش‌های مختلف بدن به کار می‌رود. در این روش اشعه ایکس پس از عبور از پوست و اندام‌های داخل بدن، به صفحه حساسی به نام کلیشه یا کاست رادیوگرافی برخورد میکند. تصاویر رادیوگرافی سیاه سفید هستند. در این تصاویر، بافت استخوان به رنگ سفید نمایش داده می‌شود.
سونوگرافی
سونوگرافی یا تصویربرداری اولتراسوند یک روش تشخیصی ایمن و بدون درد به وسیله امواج صوتی است. دستگاه سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری از فعالیت اندام‌های داخل بدن نمایش داده می‌شود.
از این نوع تصویربرداری برای کمک به تشخیص علل درد، تورم و عفونت در اندام‌های داخلی بدن، بررسی وضعیت نوزاد در طول دوره حاملگی، کمک به انجام انواع بیوپسی‌ها، تشخیص بیماری‌های قلبی و ارزیابی آسیب بعد از حمله قلبی استفاده می‌شود.
ماموگرافی
ماموگرافی نوعی تصویربرداری تخصصی از بافت پستان است که با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌گیرد. هدف ماموگرافی، تشخیص زودهنگام سرطان سینه است. به طور کلی ماموگرافی برای تشخیص بیماری‌های پستان در زنان مبتلا به علائمی از قبیل توده، درد، پوسته ریزی و یا ناهنجاری‌های نوک پستان به کار می‌رود.
سی تی اسکن
سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری نوعی تصویربرداری با اشعه ایکس است که تصاویری با جزئیات دقیق از اجزای داخل بدن ایجاد میکند. سی تی اسکن فرایندی غیرتهاجمی و بدون درد است و زمان زیادی طول نمی‌کشد.
با استفاده از تصاویر دستگاه سی تی اسکن می‌توان بافت‌های نرم، اندام‌ها و بافت‌های سخت بدن را مشاهده کرد. پس از رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن بهترین روش تصویربرداری برای بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن به خصوص استخوان‌ها است.
ام آر آی
روش تصویربرداری در ام آر آی از سی تی اسکن و انواع روش‌های تصویربرداری اشعه ایکس متفاوت است. ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، یک روش تصویربرداری با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی است. دستگاه ام آر آی بالاترین کیفیت و جزئیات تصویر را در بافت نرم ایجاد میکند.
پزشکی هسته‌ای
در پزشکی هسته‌ای از مواد رادیواکتیو جهت تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. برای تصویربرداری با روش‌های پزشکی هسته‌ای، ابتدا رادیودارو مخصوص هر عضو، نشان‌دار می‌شود و به بیمار تزریق می‌شود. این ماده در عضو مورد نظر تجمع می‌یابد. سپس تصویربرداری با استفاده از یک دوربین گاما انجام می‌گیرد.
مزایای رادیوگرافی قابل حمل
استفاده از رادیوگرافی پرتابل در سال های اخیر افزایش بسیاری داشته است زیرا مزایای بسیاری هم برای بیمار و هم برای کادر درمان و بیمارستان به همراه دارد. برخی از این مزایا عبارتند از:
۱. سیار و در دسترس بودن
یکی از بزرگترین مزایای این دسته از تجهیزات، عدم نیاز به جابجایی و حرکت زیاد بیمار است. در بسیاری از موارد حرکت دادن بیماران تا بخش رادیولوژی به خصوص در بخش تروما، می تواند اثرات مضری روی آن ها داشته باشد.
این تجهیزات از حمل و نقل های غیر ضروری و تغییر وضعیت بیماران جلوگیری می کند. زیر بسیاری از دستگاه های رادیولوژی سیار، چرخ هایی تعبیه می شود که حمل و نقلشان را آسان می کند. همچنین برخی از این دستگاه ها برای کار کردن حتی نیاز به برق ندارند.
برخی از مدل های این تجهیزات تاشو هستند و می توان آن ها را برای اشغال فضای کمتر تا کرد. لازم به ذکر است که این تجهیزات، وزن کمتری نسبت به دیگر دستگاه های رادیولوژی دارند. مزیت دیگر رادیولوژی پرتابل قابلیت عکس گرفتن از بیمار در حالت ایستاده، نشسته یا دراز کشیده است که به آسایش و راحتی بیمار کمک می کند.
۲. سرعت
استفاده از تجهیزات رادیولوژی پرتابل برای عکس برداری نیاز به انتظارهای طولانی را از میان بر می دارد، زیرا بسیار سریع تر از همتای غیر پرتابل خود است. نتایج در این دستگاه ها در کمتر از ۲۰ دقیقه حاضر می شوند که به تشخیص به موقع و شروع سریع روند درمان بسیار کمک می کند.
۳. ایمنی
میزان اشعهای که بیمار و کادر درمان در معرض آن قرار می گیرند، در رادیولوژی پرتابل کمتر است که منجر به آسیب کمتر برای هر دو طرف می شود. همچنین سپری که در قسمت جلویی دستگاه قرار دارد از پراکنده شدن این تشعشعات جلوگیری می کند.
۴. صرفه جویی در هزینه
حمل و نقل بیماران امری هزینه بر است که استفاده از تجهیزات قابل حمل رادیولوژی می توانند به کاهش این هزینه ها کمک کند. این تجهیزات علاوه بر کاهش استفاده از آمبولانس و وسایل حمل و نقل، با جلوگیری از اتلاف زمان کادر درمان برای جابجایی بیماران به کاهش هزینه های کلی بیمارستان کمک می کند.
۵. کیفیت تصاویر
تجهیزات رادیولوژی پرتابل تکنولوژی پیشرفته ای دارند که منجر به دریافت تصاویری با کیفیت بالا در مدت زمانی کوتاه می شود. در دستگاه هایی که از فیلم رادیولوژی استفاده نمی کنند، یک اسکنر لیزری وجود دارد که دارای صفحه ها و کاست های فسفری است و پس از مصرف می توان اطلاعات را از روی آن ها پاک کرد.
۶. بهبود مراقبت از بیمار
تکنولوژی تصویربرداری دیجیتال دستاوردهای همچون صرفه جویی در زمان، بهبود کیفیت در تصاویر و افزایش دقت در اطلاعات شده است. دیگر نیازی به انتظارهای طولانی برای جواب آزمایش ها نیست و جواب های دقیق آزمایش ها به سرعت در اختیار بیمار و کادر درمان قرار می گیرد. در کل مزایای این تجهیزات منجر به افزایش کیفیت خدمات در مراکز درمانی و نجات جان افراد بسیاری می شود.
