بیماری های غیر مسری کشنده
بیماری های غیر مسری کشنده سالانه ۴۱ میلیون نفر را در جهان درگیر میکند و از بین میبرد. این تعداد معادل ۷۱ درصد از کل مرگ و میرهای جهان است. سالانه بیش از ۱۵ میلیون نفر در سنین بین ۳۰ تا ۶۹ بر اثر بیماری NCD یا غیر واگیر میمیرند. ۷۷ درصد از این مرگ و میرها در کشورهای بادرآمد کم یا متوسط رخ میدهد.
بیماری های قلبی عروقی بیشترین تعداد مرگ و میر را در بین بیماری های غیرواگیر به خود اختصاص داده ند. این دسته از بیماری ها سالانه ۱۷.۹ میلیون نفر را از بین میبرند. سرطان ها در حدود ۹.۳ میلیون نفر، بیماری ها تنفسی ۴.۱ میلیون نفر و دیابت ۱.۵ میلیون نفر را در دنیا میکشند.
این چهار گروه بیش از ۸۰ درصد از مرگ های زودرس ناشی از بیماری های غیرواگیر را موجب میشوند. پس از آنها استعمال دخانیات؛ عدم تحرک بدنی، استفاده از الکل و رژیم غذایی ناسالم در زمره پرخطرترین بیماری های غیرواگیردار هستند.
بهترین راه جلوگیری ازابتلا و کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری ها تشخیص، غربالگری و درمان به موقع بیماران است. بیماری های غیرواگیر که به بیماری مزمن نیز معروف اند، طولانی مدت هستند و در نتیجه ترکیب عوامل ژنتیکی، فیزیولوژیکی و محیطی یا رفتاری ایجاد میشوند.
چه افرادی در معرض بیماریهای غیرواگیر هستند
افراد در هر گروه سنی و در هر کشور یا منطقه ای ممکن است تحت تاثیر بیماری های غیر مسری کشنده داشته باشند. این شرایط اغلب برای گروه های سنی بالاتر ایجاد میشود. شواهد نشان داده است که بیش از ۱۵ میلون مورد از کل مرگ های منتسب به این بیماری ها در سنین بین ۳۰ تا ۶۹ رخ میدهد.
مرگ بر اثر بیماری های غیرمسری کشنده تا ۸۵ درصد برآورده میشوند و این معمولا در کشورهایی با درآمد کمتر و کمتر توسعه یافته رخ میدهد. کودکان و بزرگسالان نیز علاوه بر افراد مسن در معرض خطر این بیماری ها هستند.
بیماری های غیر مسری کشنده توسط علل مختلفی همچون سبک زندگی برنامه ریزی نشده، جهانی شدن شیوه های زندگی ناسالم و پیری جمعیت هدایت میشوند. کنترل بیماری های همچون فشارخون یا قند خون با دستگاه های فشارسنج و تست قندخون امکان پذیر خواهد بود.
رژیم های ناسالم و عدم فعالیت بدنی در افراد منجر به افزایش فشارخون، افزایش قندخون و افزایش چربی خون میشود. این عادات و عوارض آنها، عوامل خطر متابولیک نامیده میشوند که میتواند منجر به بیماری های قلبی عروقی شود. به این ترتیب مرگ های زودرس در اثر بیماری های غیرواگیر افزایش می یابد.
عوامل خطرساز بیماری های غیرمسری
رفتارها و عواملی که بیماری های غیر مسری کشنده را ایجاد میکند یا گسترش میدهد، مانند مصرف دخانیات، الکل و رژیم غذایی ناسالم همگی قابل کنترل هستند. دخانیات سالانه بیش از ۷.۲ میلیون نفر را میکشند که دلیل دوم ایجاد بیماری های غیرمسری هستند. پیش بینی میشود این میزان در سالهای آینده افزایش یابد.
بالغ بر ۴.۱ میلیون نفر بر اثر مصرف بیش از حد نمک (سدیم) از بین میروند و بیش از ۳.۳ میلیون نفر بر اثر مصرف الکل بیمار و کشته میشوند. همچنین سالانه ۱.۶ میلیون نفر بر اثر عدم انجام منظم فعالیت بدنی جان خود را از دست میدهند.
عوامل کشنده متابولیک
عوامل متابولیک ایجاد کننده بیماری های غیرمسری شامل افزایش فشارخون، اضافه وزن و چاقی، قندخون بالا و چربی خون می باشد.
مرگ و میرهای منتسب به این چهار عامل در سطح جهان رو به افزایش است و تا ۱۹ درصد مرگ و میر ها را شامل میشود.
تاثیرات اجتماعی و اقتصادی بیماری های غیرمسری کشنده
پیشرفت بیماری های غیر مسری کشنده در جهان برنامه توسعه پایدار را تهدید میکند و در حال افزایش تا سال ۲۰۳۰ می باشد.
به نظر میرسد فقر ارتباط تنگاتنگی با بیماری های غیرواگیر دارد. پیش بینی میشود پیشرفت بیماری های غیرواگیر کشنده مانع از اجرای طرح کاهش فقر شود. اما افراد دارای موقعیت اجتماعی بالاتر نیز مریض میشوند و اتفاقا بیشتر در معرض این بیماری ها قرار دارند.
همچنین این افراد در معرض محصولات مضر مانند دخانیات و شیوه های زندگی ناسالم قرار دارند.
برای افراد در طبقات اجتماعی پایین، منابع کم، هزینه های بهداشتی بالا برای بیماری های غیرواگیر و درمان های طولانی و گزاف نیز از موارد مرگ و میر در اثر این بیماری ها می باشد. این موارد میتواند مانع از پیشرفت و توسعه گردد.
راه های پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر
از راه های مهم کنترل بیماریهای غیرواگیر کشنده، تمرکز بر کاهش عوامل خطر مرتبط با این بیماری ها است. راهکارهای کم هزینه برای دولت ها وجود دارد تا مرگ و میر ناشی از این بیماری ها کاهش یابد. نظارت بر پیشرفت و روند بیماری غیرواگیر و خطرات آن از سایت ها و اولویت های دولت ها است.
راه حل های این مشکل این است که تمام بخش ها از جمله بهداشت، مالی، حمل و نقل، آموزش، کشاورزی، برنامه ریزی و … خود را ملزم به همکاری باهم برای کاهش خطرات مرتبط با این بیماری ها کنند.
سرمایه گذاری در مدیریت بهترین راه پیشگیری از شیوع بیماری های غیرواگیردار است. مداخلات ضروری NCD با تاثیر بالا از طریق رویکرد مراقبت های اولیه بهداشتی در تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بیماری ها عمل میکند. در صورتی که بیماری به موقع تشخیص داده شود، هزینه های درمان نیز کاهش پیدا میکند.
