دستگاه سی تی اسکن

CT scan مخفف Computed Tomography Scan (اسکن توموگرافی کامپیوتری) است که گاهی به صورت CAT scan هم نشان داده می‌ شود.

در پاسخ به این سؤال که سی تی اسکن چیست؟ می ‌توان گفت که یک روش نوین تصویر برداری پزشکی است؛ که در آن مجموعه ‌ای از تصاویری که توسط باریکه‌ های بسیار نازک اشعه ایکس از زوایای متفاوت گرفته شده ‌اند، با کامپیوتر پردازش می ‌شوند تا تصاویر مقطعی از اندام‌ های داخل بدن بیمار به دست آید.

این روش می‌تواند تصویر مقطعی دقیق و با جزئیات زیاد از استخوان ‌ها، رگ‌ های خون و سایر بافت ‌های نرم بدن تهیه کند.

این اسکن سریع، بدون درد و دقیق است که امروزه کاربرد های بسیار زیادی در پزشکی دارد و می ‌توان آن را تقریباً برای تمام نقاط بدن استفاده کرد.

اما شاید یکی از بهترین کاربرد هایش بررسی سریع وضعیت بیمارانی است که بر اثر تصادف رانندگی و یا حوادث دیگر، در اندام ‌های داخلی بدن دچار آسیب دیدگی و مشکل شده‌ اند. این دستگاه از تجهیزات پزشکی بیمارستانی ضروری است.

سی تی اسکن چگونه کار می کند؟

برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می شود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده می شود. این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج می شود به توسط دتکتور Detector یا آشکارساز های حساسی دریافت می گردد.

این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل می کنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار می شود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری می شود.

بدین ترتیب اطلاعات بسیار زیادی به صورت مقادیر مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه دریافت شده توسط دتکتور است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال می شود.

این کامپیوتر بسیار پر قدرت، اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن به صورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان می دهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص می شود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ می شوند.

دلایل تجویز سی تی اسکن چیست؟

• تشخیص ناهنجاری ‌هایی (مانند تومور، آسیب، شکستگی و …) در ماهیچه ‌ها و استخوان‌ ها • تشخیص و تحت نظر داشتن بیماری‌ هایی مانند سرطان، بیماری‌ های قلبی و آمفیزم یا توده‌ های کبد • تعیین محل دقیق، شکل و اندازه تومور، عفونت یا لخته خون • تشخیص خونریزی داخلی و آسیب ‌های داخلی • کمک به انجام عمل جراحی و پروسه ‌هایی مانند پرتو درمانی و بیوپسی • بررسی اثر بخش بودن درمان ‌های خاص سرطان مانند شیمی درمانی و … • تشخیص ندول ‌های ریوی و وضعیت آسیب و عملکرد ریه سی تی اسکن چگونه انجام می‌ شود • در طول اسکن شما معمولاً به پشت روی یک تخت بلند دراز می کشید. • تخت از داخل محفظه تصویر برداری، که مانند یک حلقه گرداگرد قسمت کوچکی از تخت قرار دارد، رد می ‌شود. • محفظه تصویر برداری سی تی اسکن عرض کمی دارد و برخلاف MRI همانند تونل بن بستی کل بدن بیمار را در بر نمی ‌گیرد. • بنابراین احتمال بروز ترس از فضای بسته در بیماران وجود ندارد. • متصدی دستگاه، در اتاق دیگری انجام تصویر برداری را مدیریت می‌ کند. • در صورت لزوم، در حین انجام اسکن می توانید با متصدی صحبت کنید. • باید سعی کنید در طول انجام اسکن کاملاً بی حرکت باشید. در غیر اینصورت کیفیت و دقت نتایج افت خواهد کرد. • در زمان ‌های خاصی از انجام سیتی اسکن، ممکن است از شما بخواهند که نفستان را حبس کنید یا نفس عمیق بکشید. • پس از پایان اسکن اگر از کنتراست استفاده کرده باشید در صورت لزوم توصیه هایی به شما خواهند کرد. • کنتراست معمولاً خود به خود از بدن دفع می شود اما نوشیدن مایعات فراوان به تسریع این فرآیند کمک می‌ کند. • در صورت عدم استفاده از کنتراست، لازم نیست اقدام خاصی انجام دهید و می توانید مرکز تصویر برداری را ترک کنید.

نتایج سی تی اسکن

نتایج معمولاً فوری آماده نمی‌شوند. تصاویری که اسکنر تهیه کرده است ابتدا توسط کامپیوترها پردازش می شوند. تصاویر نهایی از اندام داخلی بدن بعد از این پردازش ها به دست می آیند. پس از آن رادیولوژیست می‌ تواند این تصاویر نهایی را تحلیل کند. در نهایت بر اساس تحلیل خود گزارشی برای پزشک معالج شما آماده ‌کند.

مزایای سی تی اسکن چیست؟

سی تی اسکن یک روش تصویر بردای با استفاده از اشعه ایکس و بر اساس پردازش دقیق اطلاعات توسط کامپیوتر است.

مهم ترین مزایای سی تی اسکن عبارتند از

• سی تی اسکن یک روش تصویر برداری بدون درد و دقیق است. قبل از اختراع سی تی اسکن برای تصویر برداری دقیق تر بدن از عکس های رنگی مانند میلوگرافی، آنژیوگرافی و یا آرتروگرافی استفاده می شد. انجام این روش ها مستلزم ورود سوزن به ناحیه مورد نظر است که هم دردناک بوده و هم خطر بروز عفونت را به همراه دارد. سی تی اسکن این مشکلات را ندارد. • سی تی اسکن می تواند استخوان ها، عروق و بافت های نرم درون بدن انسان و حتی درون این بافت ها را به دقت ببیند. البته برای دیدن بعضی بافت های نرم بدن مانند تاندون، رباط، عصب و غضروف دقت ام آر آی بیش از سی تی اسکن است ولی سی تی اسکن بهتر از ام آر آی می تواند استخوان را ببیند و مشکلات احتمالی آن را تشخیص دهد. • هم سی تی اسکن و هم رادیوگرافی معمولی از اشعه ایکس استفاده می کنند. با این حال تصاویر سی تی اسکن از رادیوگرافی معمولی بسیار دقیق تر بوده و جزئیات را به دقت نشان می دهد. برخلاف رادیوگرافی معمولی که بیشتر استخوان را می بیند، سی تی اسکن می تواند بافت های نرم درون بدن انسان را هم دیده و بررسی کند. • انجام سی تی اسکن بسیار سریع است و این سرعت در موارد اورژانس بسیار کمک کننده می باشد. در مقایسه با ام آر آی سی تی اسکن روش بسیار سریعی است. • سی تی اسکن کمتر از ام آر آی به حرکت بیمار حساس است. گرچه در هر دو روش بیمار نباید حرکت کند و حرکت بیمار موجب تار شدن تصویر می شود ولی این حساسیت در سی تی اسکن کمتر است. • برخلاف ام آر آی می توان با وجود داشتن دستگاه های پزشکی مانند پیس میکر و یا سمعک، سی تی اسکن را انجام داد. • از سی تی اسکن می توان برای انجام بیوپسی و نمونه برداری از بافت های بدن استفاده کرد. متخصص رادیولوژی می تواند در اطاق سی تی اسکن حاضر شده و در حالی که بیمار روی تخت سی تی اسکن دراز کشیده است محل دقیق نمونه برداری را مشخص کرده و با یک سوزن نمونه مورد نظر را از بافت مربوطه تهیه کند. • بعد از انجام سی تی اسکن هیچ اشعه ای درون بدن بیمار باقی نمانده و یا از او ساطع نمی شود.

نگهداری دستگاه CT اسکن

حفاظت در برابر اشعه

مانند هر دستگاه تولید کننده اشعه برای جلوگیری از نفوذ اشعه به محیط اطراف، اتاق اسکن باید سرب‏کوبی شود. درب‏های ورودی به این اتاق نیز باید با لایه‏ای از سرب پوشیده شوند. برای جلوگیری از نفوذ اشعه داخل چهار‏چوب‏ها نیز باید با سرب پوشیده شوند. علائم هشدار دهنده وجود اشعه باید بر روی درب‏های ورودی نصب شده و هم‏چنین از چراغ‏های هشدار در هنگام اسکن در، سر در آن‏ها استفاده شود. جهت حفاظت افراد از کلیدهای محافظ که با باز شدن درب وروری موجب قطع اشعه و مانع ادامه کار می‏شود نیز استفاده می‏گردد.

تامین برق دستگاه سی تی اسکن

دستگاه‏های سی‏تی ‏اسکن نیاز به برق سه فاز دارند. در هنگام خرید دستگاه باید توجه داشت که مشخصات ولتاژ مورد استفاده مطابق با استانداردهای ایران باشد. در صورت وجود نوسانات برق، استفاده از تثبیت کننده‏های ولتاژ جهت دستگاه ضروریست زیرا این امر باعث افزایش ریسک و خرابی دستگاه می‏شود.

استفاده از سیستم‏های تهویه و خنک‏ کننده با توجه به توان الکتریکی نسبتاً بالای مورد نیاز دستگاه‏های سی‏تی‏اسکن، قسمت قابل توجه‏ای از آن به گرما تبدیل می‏شود. با توجه به شرایط اقلیمی محل نصب دستگاه و میزان گرمای محیط برای کاهش دما، نیاز به استفاده از دستگاه‏های تهویه و خنک‏کننده هوا می‏باشد. برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد تیوب باید از دستگاه‏های خنک‏کننده و تهویه مناسب برای دفع این میزان گرما استفاده شود. با توجه به وجود پرتوهای یون‏ساز در اتاق اسکن تهویه مناسب هوای آن ضروریست.

وجود گرد و غبار

گرد و غبار محیط می‏تواند به قسمت‏های مختلف از جمله کامپیوتر دستگاه آسیب برساند و باعث کاهش عمر دستگاه شود. وجود هر گونه گرد و غبار آلودگی در محیط و نفوذ ‏آن‏ها در گانتری و روی آشکار ساز می‏تواند بطور جدی در کیفیت تصاویر اثرات منفی بگذارد. بنابراین باید تا حد امکان از نفوذ گرد و غبار و دود به داخل اتاق‏ها جلوگیری نمود و محیط را همواره تمیز نگه داشت.

دمای مناسب

بهترین دمای محیط بین ۲۰-۱۷ درجه سانتی‏گراد می‏باشد. میزان رطوبت نسبی محیط ۳۰ الی ۶۰ درصد می‏باشد. افزایش بیش از حد رطوبت محیط می‏تواند در عملکرد دستگاه به خصوص در دراز مدت تاثیر نامطلوب بگذارد. در مناطقی که دارای رطوبت بیش از این هستند باید به روش‏های مناسب، رطوبت بیش از این هستند باید به روش‏های مناسب رطوبت هوا کاهش یابد. برای جلوگیری از افزایش احتمالی درجه حرارت محیط در حد معین معمولاً بهتر است از دستگاه‏های هشدار دهنده دمای محیط استفاده شود . توجه کنید آسیب‏های ناشی از افزایش دمای محیط به دستگاه و عیب یابی آن مشکل و وقت گیر می‏باشد.

نور محیط

اتاق اسکن باید دارای نور کافی باشد. گاهی برای مشاهده خطوط نوری تنظیم کننده موقعیت بیمار لازم است، نور محیط کاهش یابد به همین دلیل بهتر است از دیمر برای تنظیم شدت نور محیط استفاده شود.

در اتاق اپراتور بهتر است از نورپردازی غیر مستقیم استفاده شود، زیرا تابش مستقیم نور در مانیتورهای تصویر ایجاد انعکاس کرده و مانع تشخیص می‏شود.

شما می توانید برای مشاوره و خرید انواع دستگاه سی تی اسکن برای مراکز درمانی با مشاوران شرکت افراطب در تمامی ساعت شبانه روز به صورت ۲۴ ساعته در تماس باشید.

دستگاه سی تی اسکن