انواع تست کرونا
برای تشخیص وجود Covid-19 در بدن افراد راه های تشخیص متفاوتی وجود دارد که برای آن نواع تست کرونا باید انجام گیرد. رایج ترین انواع این تست ها، تست PCR است. این روزها باتوجه به شیوع این ویروس و درگیری مردم جهان با این بیماری، تشخیص درست و به موقع افراد کرونایی مهم است تا آنها اقدام به قرنطینه و درمان کنند.
به طور کلی دو نوع تست برای کرونا وجود دارد که یکی همان تست تشخیص (PCR) و دیگری تست آتنی بادی است. آزمایش های تشخیص جهت وجود ویروس در بدن است. به این منظور مخاط بینی یا بزاق دهان نمونه گیری و آزمایش میشود. تست آنتی بادی یا آزمایش خون نیز نشان دهنده این است که قبلا بدن با این ویروس درگیری بوده است.
آزمایش های تشخیصی با هدف کشف ویروس فعال در بدن انجام میشود و تست مولکولی (ژنومی) یا آنتی ژن (جریان جانبی) در این دسته قرار دارند. تست آنتی بادی اما تنها مشخص میکند که بدن فرد قبلا درگیر کرونا بوده است یا خیر.
برای انجام انواع تست کرونا تکنیک های مختلفی نیز وجود دارد. برای تست مولکولی از روش RT-PCR، روش RT-LAMP بالینی و روش CRISPR استفاده میشود.
برای تست LFT از روش آنتی ژن سریع و برای تست آنتی بادی یا سرولوژی، دو روش ELISA و تست سریع به کار گرفته میشود. برای درمان این بیماری میتوان علاوه بر داروها از تجهیزات پزشکی استفاده کنید.
تفاوت تست آنتی بادی و تست مولکولی
از انواع تست کرونا تست آنتی ژن است که به دنیال یافتن تکه ای از پوشش ویروس انجام میشود. اما در روش مولکولی یا ژنومی آزمایش ها به دنبال اسید نوکلئیک متعلق به ویروس مانند RNA هستند. این دسته از تست ها که به دنبال رد RNA ویروس هستند، حساسیت بالایی دارد و این حساسیت به قدری است که ممکن است پس از پایان دوره بیماری نیز جواب انها مثبت باشد.
تست آنتی ژن سریع تر و ارازن تر است اما درجه حساسیت پایین تری نسبت به RNA دارد. این به این معنی است که احتمال نتیجه “منفی کاذب” این تست زیاد است. ممکن است موارد ابتلا به ویروس با فراوانی بیشتری کشف شود. اما هردوی این تست ها هم آنتی ژن و هم تست مولکولی، قادر نیستند مسری نبودن بیماری را تشخیص دهند.
تست PCR چیست؟
تست PCR یا واکنش زنجیره ای پلیمراز نوع دیگری از انواع تست کرونا است. این روش، تکنیکی برای تکثیر و افزایش میزان DNA است تا از آن طریق تجزیه و تحلیل را انجچام دهد. این تکنیک در دهه ۱۹۸۰ و توسط کری مالیس کشف شد و توانست جایزه نوبل شیمی را از آن وی کند.
برای تشخیص ویروس SARS-COV-2 که عامل بیماری کروناست، ابتدا باید ژنوم آن را که از تنها یک RNA ساخته شده هاست، به DNA تبدیل کنند. این کار با کمک آنزیم مفیدی به نام ترانس کریپتاز معکوس یا وارونویس انجام میگیرد. با ترکیب این دو تکنیک و سپس تگثیر ان به همان روش قدیمی RT-PCR معروف میرسیم.
در تست RT-PCR، ابتدا RNA ویروس تبدیل به DNA میشود و سپس DNA به کمک چرخه های سرمایشی و گرمایشی تا جایی تکثیر میشوند که بتوان آنها را تجزیه و تحلیل کرد. در حال حاضر روش PCR یک روش طلایی و مرجع برای تشخیص قطعی ویروس کرونا است و از حساسیت بیشتری نسبت به سایر روش ها برخوردار است.
در این روش از مخاط بینی یا گلوی فرد نمونه برداری میشود و به کمک سواب جمع آوری میشود. برخی تست های مولکولی نیز از بزاق دهان برای تست استفاده میکنند.
تفاوت تست PCR با سایر روش ها
تست PCR نسبت به سایر روش ها حساسیت و دقت بالایی دارد اما از محدودیت هایی نیز برخوردار است. نتیجه این تست برای ارزیابی نیاز به زمان دارد و همچنین نیازمند تجهیزاتی است که گران قیمت هستند و تخصص لازم را نیز برای تشخیص نیاز دارد. در ۳۰ درصد موارد تست PCR نتیجه منفی را کاذب نشان میدهد و این به معنی نبود ویروس در بدن بیمار نیست. به این جهت توصیه میشود در صورت وجود علائم بیماری حتی در صورت منفی بودن تست نیز اقدام به درمان و قرنطینه کنید.
حتی امکان نتیجه مثبت کاذب نیز وجود دارد. مثلا فردی که دوره بیماری را گذرانده ممکن است تست او مثبت شود. زیرا ویروس مرده نیز در بدن تشخیص داده شده و جواب تست ممکن است مثبت باشد.
تست فوری کرونا (آنتی ژن)
تست جریان جانبی یا آنتی ژن اغلب تست ریپید یا فوری نیز گفته میشود. نتیجه این آزمایش سریع تر از دیگر انواع تست کرون مانند تست PCR آماده میشود و هزینه کمتری دارد. این تست همچنین نیاز به آزمایشگاه ندارد و کیت انجام تست برای بسیاری از افراد در فرودگاه ها و مکان هایی از این دست قابل استفاده است.
تست آنتی ژن از نوع تست های ژنومی است و برای تشخیص ویروس کرونا زنده در بدن فرد به کار میرود. این نوع آزمایش نیز برای تشخیص کرونا نیاز به مخاط بینی یا گلو دارد که با سواب مخصوی جمع آوری میشود و داخل محلولی از آنتی بادی ها که ویروس کرونا را به هم متصل میکنند چرخانده میشود.
محلول داخل دستگاه پلاستیکی برای تشخیص مثبت بودن ریخته میشود و اگر تست درست انجام شده باشد خط رنگی روی دستگاه ظاهر میشود. ظاهر شدن دو خط روی دستگاه نشانگر وجود ویروس داخل بدن فرد است.
نتیجه این تست در مدت زمان ۱۵ تا ۳۰ دقیقه آماده میشود و هزینه کمتری نسبت به تست PCR دارد. همچنین بررسی آن نیاز به تخصص خاصی ندارد. تفاوت کلی تست آنتی ژن با PCR در روش تحلیل آن است و نتیجه خیلی فوری نمایش داده خواهد شد. در برخی کشورها تست آنتی ژن به صورت بالینی و بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه انجام میگیرد.
مشکلات تست آنتی ژن
از بین انواع تست کرونا جواب مثبت تست آنتی ژن در اکثر موارد درست است و فرد مبتلا به کرونا است. مشکل این تست به دلیل تشخیص مثبت بودن جواب در صورتی است که ویروس فعال نیست. در این صورت جوب تست منفی خواهد بود. در صورتی که نشانه های وجود ویروس در بدن شما وجود دارد اما جواب تست آنتی ژن منفی است، بهتر است اقدام به تست PCR نیز بکنید.
به عبارتی تست آنتی ژن، سرعت را فدای دقت کرده و در برخی موارد پاسخ درست را ارائه نمیدهد. به طور کلی عملکرد این تست در تشخیص برای افراد دارای علائم بهتر از افراد بدون علامت دار عمل میکند.
حساسیت تشخیص در افراد علامت دارد بین ۳۴ تا ۸۸ درصد است و میانگین دقت ۷۲ درصد متغیر است. اما در افراد بدون علامت نیز دقت تست تنها ۸۵ درصد است.
تست آنتی بادی یا سرولوژی
تست آنتی بادی برخلاف دیگر انواع تست کرونا ، برای تشخیص این بیماری کاربرد ندارد و هدف از انجام آن تنها برای تشخیص این است که ویروس در بدن فرد پادن تولید کرده است یا خیر.
آنتی بادی یا پادتن، پروتئین های خون است که در برابر ویروس تولید میشود. به عبارتی انجام این تست نشان میدهد که شما قبلا به این ویروس مبتلا بوده اید یا نه وکاربردی در تشخیص بیماری کرونا ندارد.
حتی در صورت مثبت بودن آنتی بادی بهتر است همچنان اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید. بدن افرادی که به کرونا مبتلا شده اند بین ۵ تا ۷ ماه آنتی بادی تولید کرده است.
برای انجام تست آنتی بادی برخلاف تست PCR که معمولا از سواب استفاده میشود، باید نمونه گیری خون انجام گیرد. به این دلیل که در دوره بیماری، ویروس فعال بیشتر در دستگاه تنفسی وجود دارد و بعد از آن میزان آنتی بادی تنها در خون قابل مشاهده خواهد بود.
انجام تست آنتی بادی در آزامایشگاه امکان پذیر است و برای این تست باید نمونه خون فرد از رگ یا سرانگشتان گرفته شود. بسته به نوع نمونه گیری، مدت تجزیه و تحلیل و دریافت پاسخ متفاوت خواهد بود.
تست RT-LAMP
تکنیک انجام تست RT-LAMP شبیه به تست PCR است. اما به جای روش سرد و گرم کردن، در دمای ثابت نسخه های بیشتری از ویروس تولید میشود و به این ترتیب نتیجه سریع از تست PCR قابل دریافت خواهد بود.
در این تست برای نمونه گیری از مخاط بینی یا گلو ناشی از سرفه های شدید استفاده میشود که در این حال استفاده از سواب مانند PCR آزار دهنده نخواهد بود. نمونه ها سپس در ویال های معرف که حاوی موادی برای تشخیص RNA هستند، سپس در دستگاهی مخصوص و به مدت ۲۰ دقیقه گرم میشوند.
دستگاه نمونه را بررسی میکند و مشخص میشود که RNA ویروس در آن وجود دارد یا خیر. تست LAMP از حساسیت و دقت بالایی برخوردار است و در مدت زمان کوتاهی نتیجه را نشان خواهد داد.
تست CRISPR
با استفاده از تکنولوژی ویرایش ژن، محققان به روشی دست یافته اند که قادر است تنها در ۵ دقیقه وجود ویروس را در بدن تشخیص دهد. این تست نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی گرانی ندارد و به راحتی در مطب پزشکان، مدارس و … قابل انجام خواهد بود.
در این روش زنجیره ای متشکل از ۲۰ باز RNA که مخصوص ویروس کرونا است، شناسایی میشود. این کار با ایجاد راهنما RNA که مکمل توالی هدف است و میتواند در محلول به آن متصل شود. زمانیکه راهنما به زنجیره هدف متصل شد، ابزار CRISPR موسوم به قیچی شروع به کار میکند و RNA-های تک رشته ای را از هم جدا مینماید. بر اثر این برش، ذره فلورسنتی در محلول آزاد میشود و وجود ویروس مشخص میشود.
تست CRISPR نیز مانند تست PCR دقت و حساسیت بالایی دارد. قدرت شناسایی فلورسنت متناسب با مقدار RNA ویروس در نمونه است. با انجام این تست میتوان وجود ویروس کرونا را در بدن تشخیص داد و همچنین مقدار ویروس موجود نیز قابل تشخیص خواهد بود.
برای انجام این تست لازم است تا هر RNA احتمالی ویروس تکثیر شود و سپس در تست به کار رود. اینگونه شانس تشخیص ردی از ویروس بالاتر میرود. انجام این تست نیازمند هزینه و زمان زیادی است و همچنین به مواد شیمیایی کمیاب نیاز دارد.
