قبل از این به سراغ پاسخ این پرسش برویم که چرا اغلب بیماران ریوی پس از استفاده از ونتیلاتور میمیرند ؟، بهتر است ابتدا دستگاه ونتیلاتور، علت استفاده از آن، فواید و مضرات و انواع آن را معرفی کنیم. ونتیلاتور دستگاهی است که به نوعی کار ریه را برای یک بیمار انجام می دهد و به دستگاه کمک تنفسی پیشرفته معروف است.
زمانی که عملکرد ریه از مجرای اول یعنی نای و در نهایت تا داخل ریه، دچار مشکلات متعدد نظیر انسداد، عدم فعالیت ماهیچه های ریه و … می گردد، بیمار نیازمند این دستگاه می شود. معمولا ونتیلاتور ها دارای مد های مشخصی از انواع اختلالات ریوی هستند. در این نوشته میخواهیم با گفتاری عامیانه و راحت، به طور بسیار کلی و کاربردی، انواع ونتیلاتور را معرفی کنیم و نهایتا به پرسش اصلی، پاسخی درست دهیم.
انواع دستگاه ونتیلاتور از نظر کاربری :
ونتیلاتور ها به طور کلی به دو دسته ونتیلاتور های تهاجمی (IV) و ونتیلاتور های غیر تهاجمی (NIV) تقسیم می شوند. همان طور که از نام گذاری این دو دسته مشخص است ونتیلاتور های تهاجمی یا IV، بعد از سوراخ کردن گلوی بیمار و گذاشتن لوله تراکستومی در نای (به صورت مستقیم)، استفاده می شود ولی در ونتیلاتور های غیر تهاجمی یا NIV، دستگاه از طریق اتصال ماسک NIV به بیمار، استفاده می گردد (دستگاه سی پپ و دستگاه بای پپ نوعی ساده از مدهای مشخص دستگاه ونتیلاتور NIV هستند).
لازم به ذکر است مقوله اکسیژن رسانی با اختلالات عملکرد رویوی متفاوت است و در بحث کمبود اکسیژن می بایست از دستگاه
اکسیژن ساز استفاده نمود که قابلیت استفاده همزمان با ونتیلاتور را دارد.
ونتیلاتور های تهاجمی درصورتی که مجرای تنفسی بیمار از قسمت دهان، بینی و نای دچار انسداد باشد، یا در مواقعی که بیمار به هر دیلی (مثل جراحت گلو) نیازمند تنفس سریع از راهی به غیر از دهان باشد، پس از انجام عمل تراکستومی (یا به اصطلاح تراک کردن بیمار) مورد استفاده قرار می گیرد. ضمنا می توان ونتیلاتور را (چه تهاجمی و چه غیر تهاجمی) علاوه بر بیمارستان ها، در منزل نیز استفاده کرد (برای این کار دستگاه های ونتیلاتور home care ساخته شده اند)
انواع دستگاه ونتیلاتور
نکته ۱ : ونتیلاتور های غیر تهاجمی (NIV) نسبت به ونتیلاتور های تهاجمی (IV) دارای قیمت بسیار بالاتری هستند.
نکته ۲ : ونتیلاتور های موجود در ایران (خصوصا ونتیلاتور های بیمارستانی ) اغلب به صورت کارکرده وارد می شوند و تکنولوژی آن ها حداقل برای ۲ دهه قبل است.
نکته ۳ : از ونتیلاتور های تهاجمی میتوان به عنوان یک ونتیلاتورر غیر تهاجمی موقت (توسط ماسک NIV) استفاده کرد ولی برعکس آن امکان پذیر نیست و باعث ترکیدن ریه خواهد شد (گرچه استفاده از ونتیلاتور های تهاجمی به جای غیر تهاجمی نیز خطراتی مانند چسبندگی ریه و مجرای تنفسی را به همراه دارد)
انواع دستگاه ونتیلاتور
چرا اغلب بیماران ریوی پس از استفاده از ونتیلاتور میمیرند ؟
پس در ایران در بسیاری از مواقع امکان دارد به دلیل (نکته ۱) نبودن ونتیلاتور های غیر تهاجمی، برای یک بیمار از ونتیلاتور تهاجمی استفاده شود و این کار بعث می شود یا بیمار را تراک کنند (درصورتی که نیاز به این کار نیست) یا بعد از استفاده موقطی از ماسک NIV بیمار دچار چسبندگی ریه و بیماری جدید می شود. از طرفی پیرو نکات ۱ ، ۲ و ۳ یک بیمار متصل به ونتیلاتور خصوصا در بیمارستان (ICU) اغلب از دستگاهی استفاده می کند که دچار فرسودگی شدید شده و توان بازگرداندن سلامت ریوی بیمار را ندارد و این دلایل باعث می شود در بسیاری از بیماران با سنین بالای ۵۰ سال، وقتی بیماری ریوی تشدید میگردد و عملکرد ریه ضعیف تر می شود یا سطح هشیاری بیمار کمتر می شود، بیمارستان ها برای خالی شدن تخت ICU و استفاده از آن برای بیمارانی که احتمال بازگشت بیشتری دارند، به اجازه بیمارستان دستگاه ونتیلاتور را قطع کرده و به زندگی بیمار پایان می دهند.
شرکت افرا طب گلسار (با نام تجاری افرا طب) با در اختیار داشتن متخصصین مهندسی پزشکی می تواند برای اتنخاب، بررسی و خرید بهترین دستگاه های ونتیلاتور بیمارستانی و خانگی، بهترین مشاوره را در اختیار متقاضیان و بیماران عزیز قرار دهد و بهترین برند ها و مدل های ونتیلاتور را عرضه کند. (نویسنده : رضا فلاح)
